Każdy z nas wie, że człowiek posiada podstawowe zmysły – węchu, smaku, dotyku, słuchu oraz wzroku, dzięki którym potrafimy poprawnie odbierać informacje z otoczenia. Istnieją jeszcze jednak inne układy zmysłowe, które informują nas o tym, kim jesteśmy, jak się czujemy w danym momencie i jaką czynność powinniśmy wykonać. Co się dzieje, kiedy są one zaburzone? Poznaj zmysły: propriocetywny, przedsionkowy oraz interoceptywny.
Sterowanie w trybie offline
zmysł propriocetywny
Pisałeś kiedyś na klawiaturze komputera czy telefonu bez patrzenia na nią? Czy zastanawiasz się jak ułożyć swoje ciało, kiedy wstajesz z łóżka? Jeśli twoje ciało potrafi wykonywać pewne czynności nieświadomie, to korzystasz wówczas ze zmysłu propriocetywnego. Ten zmysł zawiadamia człowieka o ułożeniu części ciała, bez konieczności ich widzenia. Siedząc, aktywujemy pewne mięśnie, stawy, receptory w więzadłach i tkance łącznej, ale jak wstaniemy i zaczniemy się ruszać inne mięśnie będą się rozciągać, a inne skurczać i tak za każdym razem przy innej aktywności naszego organizmu. Można go porównać do GPS, czyli swoistej mapy położenia swojego ciała.
U dzieci z zaburzeniami rozwoju sensorycznego: kiedy niepoprawnie działa zmysł proprioreceptywny, obserwujemy częste potykanie się, rozlewanie, wysypywanie czy obijanie o meble? Im z kolei maluch więcej się porusza, wchodzi w interakcje z ludźmi, zabawkami, narzędziami, tym adekwatniej używa swojej siły we właściwym natężeniu.
Wbrew sile grawitacji
zmysł przedsionkowy
Po krótce, zmysł przedsionkowy pozwala nam osiągnąć równowagę pomiędzy tym co nas otacza, a naszym ciałem. Dzięki niemu możemy wykonywać czynności wbrew sile grawiacji takie jak np. zwisanie do góry nogami, huśtanie czy stanie na rękach lub po prostu swobodnie i bez wysiłku się poruszać. To jednak nie wszystko – działając w połączeniu z układem wzrokowym i proprioceptywnym, układ przedsionkowy pomaga nam zachować fizyczną równowagę, utrzymać właściwe napięcie mięśni podczas wysiłku i jeszcze utrzymać prawidłowe pole widzenia.
U dzieci z zaburzeniami rozwoju sensorycznego: Dzieci z zaburzeniami systemu przedsionkowego odczuwają zagrożenie poczucia bezpieczeństwa grawitacyjnego, widoczna jest u nich chęć ciągłego przytulania się, często żyją w poczuciu dużego lęku, fobii szkolnej, natręctw.
Na alarm
zmysł interoceptywny
Zazwyczaj, kiedy odczuwamy pragnienie, sięgamy po szklankę wody. Kiedy czujemy ucisk na pęcherz, idziemy bez zastanowienia do toalety. Te procesy nie dzieją się jednak samoistnie! Odpowiada za nie zmysł interoceptywny, który wyczuwa istotne reakcje regulujące takie funkcje ciała, np.: oddychanie, ciśnienie krwi, tętno, pragnienie czy wspomniany ucisk w pęcherzu. Daje komunikaty, które mogą mocno na nas oddziaływać i wywołać określone działanie. Dzięki niemu jesteśmy w stanie samodzielnie zadbać o swoje zdrowie, potrzeby fizjologiczne czy podstawowe funkcje organizmu.
U dzieci z zaburzeniami rozwoju sensorycznego: przy zaburzeniach zmysłu interoceptywnego, dzieci mają problem z zauważania związków przyczynowo-skutkowych oraz z reagowaniem na sygnały płynące z organizmu.
