Integracja sensoryczna jest zdolnością do odbierania, odczuwania, rozumienia i właściwego organizowania bodźców sensorycznych, co przekłada się na możliwość poznawania świata. Opiera się na prawidłowym działaniu trzech układów: dotykowego, przedsionkowego i proprioceptywnego, inaczej tzw. czucia głębokiego. Dzięki nim możemy m.in. rozpoznawać przedmioty za pomocą dotyku czy zachować równowagę ciała. Gdy zawodzą, zaczynają pojawiać się dysfunkcje, które dają się zauważyć w okresie dziecięcym. Maluch przejawia nadwrażliwość lub zbyt małą wrażliwość na bodźce zmysłowe, ma problemy z koordynacją i opóźnienia w rozwoju ruchowym. Występują trudności z nauką, opanowaniem mowy i zdolności językowych. To najważniejsze symptomy zaburzeń integracji sensorycznej.
Terapia integracji sensorycznej
Łagodzi się je za pomocą odpowiedniej terapii, którą często określa się mianem “naukowej zabawy”. To wiele mówi o charakterze tej metody leczenia. Opiera się ona na pożytecznych dla zdrowia i przyjemnych dla dziecka aktywnościach, takich jak: huśtanie się w hamaku, balansowanie na kołysce czy jazda na deskorolce. W ten sposób poprawia się u dziecka integracja sensoryczna, która pozwala mu na zdobywanie wielu umiejętności, takich jak czytanie czy jazda na rowerze. Terapia nie jest zatem nauką, a jedynie przygotowaniem do niej poprzez zabawę.
Ścieżka sensoryczna – pomoc w terapii
W przebiegu leczenia stosuje się wiele, wspomagających je narzędzi. Jednym z nich jest ścieżka terapeutyczna – nieodzowny element wyposażenia każdego gabinetu terapeutycznego. Dobrze, jeśli znajdzie się także w domu, w którym wychowują się dzieci, zwłaszcza te z zaburzeniami integracji sensorycznej. Posłuży bowiem jako skuteczne wsparcie terapii lub jako pomoc w rozwoju ruchowym i poprawie sprawności fizycznej dzieci zdrowych. Umożliwi systematyczność ćwiczeń, co z kolei przyniesie lepsze efekty terapii, a dziecku dostarczy mnóstwa zabawy na co dzień.
Budowa ścieżki sensorycznej
Ścieżka sensoryczna składa się z kilku elementów, które można układać w różnych konfiguracjach. Są one zbudowane z materiałów o odmiennej fakturze, np.: jeansu, polaru, bawełny, zamszu. Wypełniają je przedmioty o zróżnicowanej strukturze, kształcie i wielkości. Mogą to być np.: szyszki, fasola, szklane kulki czy kasztany. Rodzice czasem samodzielnie wykonują ścieżki sensoryczne, wzorując się na specjalistycznych, dostępnych w gabinetach terapeutycznych. By jednak być pewnym skuteczności ich działania, lepiej zaopatrzyć się w gotowe produkty. Dzięki nim dziecko nauczy się rozpoznawania wielu, różnorakich powierzchni, a także oswoi się z nimi. Jego reakcja da odpowiedź na temat preferencji dotykowych. Maluch ze zbyt małą wrażliwością na dotyk wybierze elementy ścieżki z dużymi, twardymi wypełniaczami, natomiast dziecko z nadwrażliwością skłoni się ku miękkim i delikatnym granulatom.
Działanie ścieżki sensorycznej
Ścieżka sensoryczna, za sprawą odpowiednio zróżnicowanej budowy pomaga łagodzić i niwelować dysfunkcje, występujące przede wszystkim w dwóch, wyróżnionych przez specjalistów obszarach przetwarzania informacji przez mózg: rejestracji i odpowiedzi. Zaburzenia zachodzące w tej pierwszej sferze przejawiają się głównie w zbyt słabej reakcji na dotyk. Natomiast do trudności typowych dla drugiej sfery należą: niezdarność, problemy z motoryką, równowagą i koordynacją ruchową.
Zabawa na ścieżce sensorycznej przyczynia się do poprawy sprawności fizycznej całego ciała, tzw. motoryki dużej, dla której charakterystyczne są aktywności, wymagające koordynacji wzrokowo-ruchowej, takie jak: pływanie, gra w klasy, skakanie czy gra w piłkę. Ścieżka sensoryczna stymuluje receptory znajdujące się w skórze i mięśniach dłoni i stóp do prawidłowego funkcjonowania. Dzieci odbierają dzięki temu więcej wrażeń dotykowych. Zwiększa się zakres ich doświadczeń zmysłowych, a co za tym idzie, poszerza poznanie otaczającego ich świata.
